هنجارگریزی در منظومه ویس و رامین

فخرالدین اسعد گرگانی یکی از تواناترین شاعران در زمینه ی سرودن داستان های عاشقانه است. وی با برگزیدن قالب و وزن مناسب، داستان عاشقانه ی ویس و رامین را سروده و مهارت خود را در این زمینه، به اثبات رسانده است؛ به طوری-که حتی شاعر بزرگی مانند نظامی هم در سرودن خسرو و شیرین تحت تأثیر او قرار گرفته است. محسوس کردن، شکل بخشیدن، تجسم و تداعی از اصول جمال شناسانه ی شعری فخرالدین است که در شکل های گوناگون صورخیال به ویژه « تشبیه، استعاره و تمثیل » آشکار می شود. زبان شعری فخرالدین ساده، روان و آسان فهم است و با وجود این که شاعر از تمام آرایه های لفظی و معنایی استفاده کرده، این موضوع اشعار او را دچار تصنع و تکلّف نکرده است؛ بلکه استفاده ی بجا و متناسب شاعر از صنایع لفظی و معنایی موجب گیرایی و تأثیر عمیق اشعار او در خواننده می شود. استفاده ی فخرالدین اسعد از لایه های مختلف زبان (آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی) و گزینش خاص از این امکانات زبانی و همنشین سازی این عناصر با یکدیگر، تجلی سبک ویس و رامین را با روحیات و خلقیات و جهان بینی او نشان می دهد و با بررسی لایه های مختلف سبک و متن شاعر، می توان به درون و ذهنیت و نگرش او پی برد که علاوه بر جنبه ی زیبایی الفاظ و ظاهری کلام، جنبه ی محتوایی و ایدئولوژیک متن، برای خواننده روشن و آشکار می گردد. همچنین کاربرد انواع هنجارگریزی که یکی از موثرترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی فخرالدین در سرایش این منظومه است، موجب شده که از این رهگذر هم به توسعه ی زبان شعری و زیبایی کلام خود بپردازد و هم لذّت درک ادبی و تأمّل مخاطب را فزونی ببخشد.